KIỂM SOÁT Ô NHIỄM VÀ QUẢN LÝ CHẤT THẢI CẤP CƠ SỞ GIẢNG VIÊN: GS. TS KIỂM SOÁT Ô NHIỄM VÀ QUẢN LÝ CHẤT THẢI CẤP CƠ SỞ GIẢNG VIÊN: GS.TS. TRẦN HIẾU NHUỆ

KiỂM SOÁT Ô NHIỄM VÀ QUẢN LÝ CHẤT THẢI Một số khái niệm có liên quan Kiểm soát ô nhiễm môi trường gọi tắt là kiểm soát ô nhiễm Là tổng hợp các hoạt động, hành động, biện pháp và công cụ nhằm phòng ngừa, khống chế không cho sự ô nhiễm xảy ra, hoặc khi xảy ra ô nhiễm thì có thể chủ động xử lý, làm giảm thiểu hay loại trừ được nó. Kiểm soát ô nhiễm bao gồm việc ngăn ngừa ô nhiễm, làm giảm một phần hoặc loại bỏ chất thải từ nguồn, làm sạch môi trường, thu gom, sử dụng lại, xử lý chất thải, phục hồi chất lượng môi trường do ô nhiễm gây ra. Kiểm soát ô nhiễm có thể chia làm hai phần: ngăn ngừa ô nhiễm hay còn gọi là kiểm soát ô nhiễm đầu vào và làm sạch ô nhiễm hay còn gọi là kiểm soát ô nhiễm đầu ra... Chất thải Là vật chất được thải ra từ một quá trình cụ thể của hoạt động sản xuất, dịch vụ, sinh hoạt hoặc hoạt động khác, không được tái sử dụng cho quá trình đó. Chất thải đ-ợc phân thành chất thải nguy hại, chất thải thông thường. Quản lý chất thải Bao gồm các hoạt động thu gom, lưu giữ, vận chuyển, tái chế, tái sử dụng và xử lý chất thải nhằm tận dụng khả năng có ích của chất thải và hạn chế đến mức thấp nhất tác hại đối với môi trường do chất thải gây ra.

KIỂM SOÁT Ô NHIỄM VÀ QuẢN LÝ CHẤT THẢI Quản lý và kiểm soát ô nhiễm môi trường Theo lĩnh vực kiểm soát ô nhiễm gồm: Kiểm soát ô nhiễm môi trường đô thị. Kiểm soát ô nhiễm môi trường nông thôn. Kiểm soát ô nhiễm môi trường công nghiệp. Kiểm soát ô nhiễm giao thông vận tải. Theo thành phần kiểm soát gồm: Kiểm soát ô nhiễm môi trường nước. Kiểm soát ô nhiễm môi trường đất. Kiểm soát ô nhiễm môi trường khí. Kiểm soát ô nhiễm chất thải (lỏng, khí, rắn). Kiểm soát ô nhiễm chất độc hại (lỏng, khí, rắn). Kiểm soát ô nhiễm môi trường sinh học. Kiểm soát ô nhiễm các thành phần môi trường thường nằm trong (hay thuộc) kiểm soát ô nhiễm các lĩnh vực, hay KSON lĩnh vực bao trùm KSON các thành phần môi trường.

KIỂM SOÁT Ô NHIỄM VÀ QUẢN LÝ CHẤT THẢI Quản lý và kiểm soát ô nhiễm môi trường Theo lĩnh vực kiểm soát ô nhiễm gồm: Kiểm soát ô nhiễm môi trường đô thị. Kiểm soát ô nhiễm môi trường nông thôn. Kiểm soát ô nhiễm môi trường công nghiệp. Kiểm soát ô nhiễm giao thông vận tải. Theo thành phần kiểm soát gồm: Kiểm soát ô nhiễm môi trường nước. Kiểm soát ô nhiễm môi trường đất. Kiểm soát ô nhiễm môi trường khí. Kiểm soát ô nhiễm chất thải (lỏng, khí, rắn). Kiểm soát ô nhiễm chất độc hại (lỏng, khí, rắn). Kiểm soát ô nhiễm môi trường sinh học. Kiểm soát ô nhiễm các thành phần môi trường thường nằm trong (hay thuộc) kiểm soát ô nhiễm các lĩnh vực, hay KSON lĩnh vực bao trùm KSON các thành phần môi trường.

KIỂM SOÁT Ô NHIỄM VÀ QUẢN LÝ CHẤT THẢI Các nguyên tắc trong kiểm soát ô nhiễm môi trường Đảm bảo tính lồng ghép để phát triển bền vững kinh tế - xã hội: Lồng ghép các khu vực, các ngành, các đối tượng kiểm soát ô nhiễm với nhau sẽ tạo thuận lợi cho công tác kiểm soát ô nhiễm, nhất là trong khâu tổng hợp, xử lý để tìm ra các quy luật chung nhất mang tính khu vực. Ngăn ngừa ô nhiễm môi trường là nguyên tắc chủ đạo trong công tác kiểm soát ô nhiễm. Khắc phục và phục hồi là quan trọng; các tiêu chuẩn môi trường, chất thải và tiêu chuẩn sử dụng công nghệ là chỗ dựa căn cứ chính của kiểm soát ô nhiễm.

KIỂM SOÁT Ô NHIỄM VÀ QUẢN LÝ CHẤT THẢI Các cấp quản lý và kiểm soát ô nhiễm môi trường Quản lý và kiểm soát ô nhiễm môi trường ở cấp Trung ương Nghiên cứu và xây dựng chiến lược, cơ chế, chính sách quốc gia về KSONMT. Xây dựng các văn bản, tiêu chuẩn và các quy định quốc gia về KSONMT. Dự báo, phòng ngừa, khắc phục và xử lý các vấn đề ô nhiễm môi trường mang tính khu vực, quốc gia, liên ngành. Trợ giúp, nâng cao năng lực khoa học kỹ thuật, trang thiết bị công nghệ KSONMT cho các địa phương. Chỉ đạo kiểm tra việc thực hiện kiểm soát ô nhiễm môi trường ở các địa phương. Kiểm soát ô nhiễm môi trường cấp địa phương/ngành Thực hiện các quy định, quy chế, chính sách về KSONMT do cơ quan quản lý môi trường cấp Trung ương ban hành. Dự báo, phòng ngừa, khắc phục và xử lý các vấn đề ô nhiễm môi trường mang tính chất địa phương và những ảnh hưởng của vùng phụ cận. Phối hợp với các cơ quan quản lý môi trường trung ương, quốc tế và các cơ quan khác hoàn chỉnh bổ sung các văn bản, quy định, cơ chế, chính sách KSONMT đảm bảo phù hợp, thống nhất và khả thi trên địa bàn toàn quốc và địa bàn địa phương.

KIỂM SOÁT Ô NHIỄM VÀ QUẢN LÝ CHẤT THẢI Các công cụ trợ giúp cho công tác kiểm soát ô nhiễm Chính sách môi trường: tạo ra các quy định, tiêu chuẩn môi trường, là hành lang pháp lý cho công tác kiểm soát ô nhiễm có cơ sở để thực hiện. Hệ thống các tiêu chuẩn về môi trường: là căn cứ chính để kiểm soát ô nhiễm môi trường, bao gồm tiêu chuẩn phát thải và tiêu chuẩn môi trường xung quanh. Các tiêu chuẩn này phải do các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ban hành. Ngoài ra, có thể tham khảo các quy định, tiêu chuẩn Quốc tế. Quan trắc môi trường: phục vụ cho việc phát hiện và dự báo sự biến đổi chất lượng môi trường, từ đó đưa ra các biện pháp kiểm soát thích hợp. Hệ thống quan trắc môi trường bao gồm các trạm cố định và trạm di động cho hai nội dung: kiểm soát thường xuyên và kiểm soát đột xuất theo yêu cầu. Công nghệ: việc áp dụng các công nghệ tiên tiến, công nghệ sạch hơn sẽ giảm thiểu và hạn chế các khả năng gây ô nhiễm. Kinh tế môi trường: đưa ra các cơ sở khoa học và thực tiễn để áp dụng các phương án kiểm soát ô nhiễm bằng công cụ kinh tế. Kỹ thuật môi trường: tạo ra các giải pháp kỹ thuật để xử lý chất thải đạt tiêu chuẩn môi trường.

MỘT SỐ MÔ HÌNH QUẢN LÝ CHẤT THẢI CẤP CƠ SỞ Mô hình kiểm soát ô nhiễm môi trường trên cơ sở sử dụng các công cụ về luật pháp chính sách Mô hình kiểm soát ô nhiễm môi trường và quản lý chất thải ở cấp cơ sở có sự phối hợp chặt chẽ với Sở TNMT Mô hình áp dụng công cụ kinh tế trong quản lý chất thải Mô hình áp dụng kiểm soát ô nhiễm thực phẩm thông qua biện pháp khuyến khích hoạt động sản xuất rau an toàn Các mô hình kiểm soát ô nhiễm môi trường và quản lý chất thải phù hợp với điều kiện cụ thể ở mỗi địa phương

MỘT SỐ MÔ HÌNH QUẢN LÝ CHẤT THẢI CẤP CƠ SỞ Mô hình quản lý chất thải rắn ở TPHCM UBND-TPHCM SỞ TNMT TPHCM UBND QUẬN/HUYỆN Phòng quản lý CTR Phòng quản lý MT Cty MTĐT Cty dịch vụ công ích Ubnd phường/xã UBND phường/xã Hộ gia đình XN xử lý chất thải XN vận chuyển chất thải