CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM HỌC SINH

Bài giảng: Tiết 96-97: NGƯỜI TRONG BAO ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH ĐIỆN BIÊN SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO Cuộc thi thiết kế bài giảng điện tử e- Learning --------------- Bài giảng: Tiết 96-97: NGƯỜI TRONG BAO Chương trình Ngữ Văn, lớp 11 Giáo viên: Hoàng Thùy Dương Trường: THPT Mùn Chung Huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên

Tiết 96- 97: Đọc văn NGƯỜI TRONG BAO A.P. CHEKHOV

Người trong bao Cấu trúc bài học: I. Đọc- tiếp xúc văn bản 1. Nhân vật Bê – li - Cốp III. Tổng Kết II. Đọc – hiểu văn bản 2. Hình tượng cái bao

I. Đọc- tiếp xúc văn bản 1. Về tác giả - Antôn Páp-lô-vích Sê-khốp(1860-1904),nhà văn Nga kiệt xuất. - Gia đình: buôn bán nhỏ ở Ta-gan-rốc, Nga. → Môi trường tiểu thị dân với nếp sống đời thường nhàm tẻ mà Sê-khốp trải nghiệm trong thời thơ ấu, tâm lí nô lệ mà ông muốn “vắt đi từng giọt” in đậm trong sáng tác của nhà văn sau này - Bản thân: giàu nghị lực,say mê lao động. Vừa là bác sĩ, nhà văn, nhà báo. Một trong những đại biểu lớn, cuối cùng của chủ nghĩa hiện thực Nga.

1. Sê- khốp và vợ 2. Ngôi nhà của Sê- khốp ở Tagaroc 4. Mộ của Sê- khốp ở nghĩa trang Nôvôđêvisê ở Nga 3. Tượng đài Sê- khốp ở Nga

2. Sự nghiệp sáng tác. 2.1. Thể loại: - Sê- khốp nổi tiếng ở thể loại kịch và truyện ngắn: + Truyện ngắn, truyện vừa: 15 tập (hơn 500 truyện). Tiêu biểu: Anh béo và anh gầy; con kỳ Nhông; phòng số 6,… + Kịch, Sê- khốp có những vở tiêu biểu: Chim hải âu; cậu va-nhi-a; ba chị em; vườn anh đào…

2.2. Đặc điểm: - Nghệ thuật: + Sự giản dị, thâm trầm, hàm súc. Cốt truyện đơn giản, ít các yếu tố gay cấn. Lựa chọn các chi tiết nghệ thuật để khắc họa nhân vật, tô đậm chủ đề tư tưởng của tác phẩm.Khai thác các đề tài cuộc sống. + Sử dụng triệt để thủ pháp gợi, kết thúc truyện để mở cho người đọc đồng sáng tạo. Nhà cách tân thiên tài về thể loại truyện ngắn và kịch nói.

Thể hiện ý nghĩa nhân bản sâu sắc. Nội dung Lên án XH bất công, thói cường bạo và cuộc sống ăn hại của những tầng lớp cầm quyền Nga đương thời. Phê phán sự bất lực của giới trí thức và sự sa đọa về tinh thần của một bộ phận trong số họ. Đồng cảm,trân trọng những người lao động nghèo, tình yêu thắm thiết và niềm tin mạnh mẽ vào tương lai nước Nga. Thể hiện ý nghĩa nhân bản sâu sắc.

3. Truyện ngắn “Người trong bao” a. Hoàn cảnh sáng tác - Được sáng tác vào năm 1898, trong thời gian nhà văn nghỉ dưỡng bệnh ở thành phố I-an-ta, trên bán đảo Crưm (Biển Đen). - Bối cảnh tác phẩm là xã hội Nga đang ngạt thở trong bầu không khí chuyên chế nặng nề cuối thế kỷ XIX. - “Người trong bao” là một câu chuyện không chỉ phản ánh xã hội mà còn có ý nghĩa triết lý sâu sắc.

b) Tóm tắt tác phẩm: SGK SƠ ĐỒ TÓM TẮT TRUYỆN NGẮN NGƯỜI TRONG BAO Câu chuyện của Bu- rơ-kin và I van-I va nứt Bê- li- cốp (thầy giáo dạy tiếng Hy Lạp cổ) Ngoại hình Thói quen sinh hoạt Lối sống, tính cách Trong bao Nhà trường Khu phố Lời nhận xét của bác sĩ I van- I va nứt

c) Bố cục: Có 3 cách phân chia bố cục: - Cách 1: Khi Bê-li-cốp còn sống và khi đã qua đời. - Cách 2: Một đoạn đời Bê-li-cốp, cuộc sống vẫn buồn khi Bê-li-cốp qua đời. - Cách 3: Theo mạch truyện: + Mở truyện: Cuộc trò truyện giữa hai người bạn. + Thân truyện: Kể về tính cách và cuộc đời của Bê-li-cốp. + Kết truyện: Lời nhận xét của bác sĩ I-va-nứt.

II. ĐỌC - HIỂU 1. Nhân vật Bê-li-cốp a) Chân dung - Bộ mặt giấu trong cổ áo bành tô bẻ cao , mắt đeo kính râm. -Ăn mặc: Luôn đi giày cao su, khoác áo bành tô, cầm ô, đi ủng, đeo kính râm, … - Đồ dùng: ô, đồng hồ, dao,… đều ở trong bao; Áo bành tô - dựng cổ; buồng ngủ như “cái hộp”.

Dao gọt bút chì trong bao Đồng hồ trong bao Ô trong bao

b) Lối sống, suy nghĩ * Lối sống: - Sinh hoạt: Ngủ - kéo chăn trùm đầu kín mít, lỗ tai nhét bông, đi xe ngựa luôn kéo mui lên, ở nhà cũng mặc áo khoác ngoài, đội mũ, đóng cửa, cài then… - Đến thăm đồng nghiệp: kéo ghế ngồi chẳng nói gì, 1 tiếng sau ra về. Bê-li-cốp gọi đó là cách để “duy trì mối quan hệ tốt với đồng nghiệp” - Sùng bái cấp trên và những chỉ thị, thông tư một cách máy móc, rập khuôn: “Cần phải có thái độ kính trọng đối với chính quyền”, chỉ “những thông tư, chỉ thị mới rõ ràng”…

* Suy nghĩ: - “Sợ nhỡ xảy ra chuyện gì”, “sợ dị nghị” - Sợ ông hiệu trưởng, sợ ông thanh tra - Sợ cả những cái vớ vẩn: Sợ nói to, sợ gửi thư, sợ làm quen, sợ đọc sách,sợ bị chế giễu, sợ kẻ trộm chui vào nhà,… → Cô độc và luôn lo lắng, sợ hãi tất cả. - Đi xe đạp, mặc áo thêu ra đường là những việc buông thả. - Phụ nữ mà đi xe đạp ra đường thì thật kinh khủng. → Bảo thủ và giáo điều. - Say mê tiếng Hi Lạp cổ “không còn cần thiết cho ai”, không có tính thời sự- an toàn. - Tuân thủ tuyệt đối những chỉ thị, thông tư.

* So sánh với nhân vật Gia-ve trong Những người khốn khổ của V. Huy- gô - Bộ dạng và lối cư xử giống với nhân vật Gia-ve. Gia-ve cũng ăn mặc hao hao giống Bê-li-cốp - Về thái độ “thành kính” với lãnh đạo, gia-ve đích thực là tiền thân của Bê-li-cốp - Gia-ve là ngáo ộp của những thường dân vô tội. Tương tự, Bê-li-cốp là nỗi kinh hoàng của đồng nghiệp lẫn dân chúng thành phố.

* Khái quát tính cách và con người Bê-li-cốp: - Hình tượng Bê-li-cốp được Sê-khốp phóng đại lên tới mức nghịch dị. Một con người kỳ quái, lạc lõng đến khủng khiếp + “Con người lúc nào cũng có khát vọng mãnh liệt thu mình vào trong một chiếc vỏ, tạo ra cho mình một thứ bao có thể ngăn cách, bảo vệ hắn khỏi những ảnh hưởng bên ngoài”. → Con người sống cô độc, co mình trong bao, xa lánh mọi người, tách biệt với bên ngoài. Kiểu sống kì quái, không chịu tiếp nhận tác động bên ngoài. Cảm thấy yên tâm, sung sướng, hạnh phúc và mãn nguyện trong đó. Cách kể chuyện sinh động: vừa sơ lược vừa tỉ mỉ, từ chung đến riêng, từ lớn đến nhỏ. Nhà văn như đang xem xét, lật đi lật lại vấn đề nhằm khẳng định; nhìn Bê-li-cốp ở góc độ nào cũng thấy cái bao che chắn. Bê-li-cốp chính là một kiểu người trong bao, lối sống trong bao và tính cách trong bao.

c) Cái chết của Bê-li-cốp * Nguyên nhân Va chạm với Cô-va-len-cô . - Va-ren-ca nhìn thấy y bị ngã, cười phá lên . - Sợ việc đến tai ông hiệu trưởng, ông thanh tra. → Bị giễu cợt và bị đuổi việc. * Ý nghĩa: - Bê-li-cốp luôn gói mình trong những chiếc bao. Song những chiếc bao đó không những không bảo vệ mà còn bóp nghẹt cuộc sống của Y. - Cái chết của Bê-li-cốp là một điều tất yếu.

* Thái độ của mọi người sau khi Bê-li-cốp chết - Lúc đầu: Cảm thấy nhẹ nhàng, thoải mái Sau đó: Lại nặng nề như cũ. + xã hội vẫn còn hiện tượng “người trong bao”, lối sống trong bao. => Hiện tượng, lối sống, kiểu người Bê-li-cốp còn sống lâu dài như một hiện tượng xã hội mang tính phổ biến rộng rãi, mang tính quy luật trong lịch sử phát triển của xã hội loài người.

2. Hình tượng cái bao Nghĩa đen: dùng để bao, gói đựng đồ vật, hàng hoá. - Nghĩa bóng: chỉ lối sống,tính cách của Bê-li cốp. - Nghĩa biểu trưng: Kiểu người trong bao, lối sống trong bao. Xã hội Nga cuối thế kỉ XIX là một cái bao khổng lồ,trói buộc tù hãm, ngăn chặn tự do của mọi người.

III. Tổng kết Nghệ thuật 2. Nội dung - Ngôi kể đa dạng, linh hoạt. - Cấu trúc kể truyện lồng trong truyện. - Nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình. - Giọng kể khách quan, chậm buồn với sắc thái mỉa mai, châm biếm và chứa đựng bao bức xúc, bao trăn trở mạnh mẽ, sâu sắc. 2. Nội dung - Lên án, phê phán mạnh mẽ kiểu người trong bao và tác hại của nó đối với hiện tại và tương lai nước Nga. - “Người trong bao” khơi dậy tâm trạng bức bối về sự trói buộc con người của cuộc sống đời thường tẻ nhạt và khát vọng tự do đổi thay cuộc sống. “Không, không thể sống như thế mãi được!”- Kết luận ấy của I-van I-va-nứt chính là thông điệp thôi thúc nhân vật và cả người đọc thay đỏi cuộc sống của mình sao cho nó thực sự xứng đáng với cuộc sống của Con Người.

XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN