Chương 3: Sự Phân Bố và Sự Lưu Trữ của Các Độc Chất (Distribution and Storage of Toxicants) Bài giảng độc học môi trường - K32 15/9/2010

Sự phân bố của các độc chất Khái niệm: Sự phân bố xảy ra khi một độc chất được hấp thụ và được vận chuyển đến các vùng khác nhau trong cơ thể. Hệ tuần hoàn chịu trách nhiệm cho sự phân bố độc chất Chức năng của hệ tuần hoàn 1. Vận chuyển oxygen và chất dinh dưỡng đến các cơ quan trong cơ thể 2. Mang các chất thải của quá trình trao đổi chất đến các cơ quan bài tiết 3. Có vai trò trong hệ miễn dịch chống lại sự nhiễm khuẩn 4. Vận chuyển hormone Bài giảng độc học môi trường - K32 15/9/2010

Hệ tuần hoàn Hệ thống tuần hoàn gồm: Phần tuần hoàn bạch huyết có chức năng rút hết lượng dịch thừa ra khỏi các mô. Phần này bao gồm các mạch bạch huyết, các hạch bạch huyết, các tập hợp của mô dạng bạch huyết (amidan, lá lách và tuyến ức) và các tế bào lympho tuần hoàn (một trong năm dạng khác nhau của bạch cầu) Phần tuần hoàn máu (phần tim mạch) bao gồm tim, các động mạch, các tĩnh mạch, các mao mạch và môi trường tuần hoàn được gọi là máu → đóng vai trò chính trong việc phân bố độc chất Bài giảng độc học môi trường - K32 15/9/2010

Các con đường phân bố độc chất Đối với trường hợp hấp thụ qua hệ tiêu hóa: Độc chất đi trực tiếp vào máu trong mao mạch của niêm mạc  gan  tim  tuần hoàn phổi  tuần hoàn toàn phần  mô Độc chất đi vào phần bạch huyết  mạch bạch huyết hướng tâm  hạch bạch huyết  mạch bạch huyết ly tâm  vòi bạch huyết  tĩnh mạch cảnh  tim  tuần hoàn hệ thống  mô Bài giảng độc học môi trường - K32 15/9/2010

Các con đường phân bố độc chất Đối với trường hợp hấp thụ qua hệ hô hấp: Độc chất đi vào máu trong mao mạch của niêm mạc tĩnh mạch phổi  tim  tuần hoàn hệ thống  mô Độc chất (ví dụ, các hạt) đi vào vùng không gian giữa các tế bào  mạch bạch huyết  mô Đối với trường hợp hấp thụ qua da Độc chất đi vào máu trong mao mạch dưới da tĩnh mạch  tim  tuần hoàn hệ thống  mô Bài giảng độc học môi trường - K32 15/9/2010

Các yếu tố ảnh hưởng lên sự phân bố độc chất đến các mô Tính chất của độc chất: Gradient nồng độ (trong máu và trong các mô): Sau khi hấp thụ độc chất được pha loãng bởi các dịch lỏng trong cơ thể.Trong cơ thể dịch lỏng có ở ba nơi: - huyết tương (chiếm khoảng một nửa thể tích máu, tổng lượng máu cơ thể từ 4-6 lít, chiếm 7-9% trong lượng cơ thể - khe giữa các tế bào, chiếm 13% trong lượng cơ thể - trong các tế bào, chiếm 40% trong lượng cơ thể Ái lực của độc chất đối với các mô (mô cơ, mô liên kết, mô thần kimh…) Hàng rào cấu trúc đối với sự thâm nhập của độc chất Bài giảng độc học môi trường - K32 15/9/2010

Các yếu tố ảnh hưởng lên sự phân bố độc chất đến các mô Lưu lượng máu: Sự tích lũy độc chất của một cơ quan chịu ảnh hưởng của hai yếu tố thể tích máu chảy qua cơ quan khối lượng của cơ quan Thông số kết hợp của hai yếu tố ảnh hưởng trên là tỷ số lưu lượng máu/khối lượng cho phép so sánh sự tích lũy độc chất trong các cơ quan khác nhau Bảng so sánh khối lượng, dòng máu và %lượng máu đi qua Bài giảng độc học môi trường - K32 15/9/2010

Sự lưu trữ độc chất Sự lưu trữ là sự tích lũy độc chất trong các mô hay khi độc chất gắn kết với các protein sinh chất tuần hoàn. Sự lưu trữ làm giảm nồng dộ của độc chất ‘tự do’ trong huyết tương Bài giảng độc học môi trường - K32 15/9/2010

Sự lưu trữ độc chất Sự lưu trữ protein sinh chất: Liên kết hóa học giữa độc chất với protein sinh chất có thể là liên kết cộng hóa trị hoặc không là cộng hóa trị. Các phản ứng thế độc chất bởi một tác nhân có ái lực mạnh hơn là rất đáng chú ý Sự lưu trữ trong xương: Xương được tạo thành bởi các protein và các muối khoáng hydroxyapatit Ca10(PO4)6(OH)2. Sự lưu trữ xảy ra khi có sự thay thế, ví dụ, F cho OH, Sr hoặc Pb cho Ca. Các khoáng trong xương quay vòng mỗi 7-10 năm Bài giảng độc học môi trường - K32 15/9/2010

Sự lưu trữ độc chất Sự lưu trữ trong gan: Độc chất được lưu trữ bằng cách gắn kết với protein trong tế bào chất của tế bào gan (hepatocyte) Sự lưu trữ trong thận Sự lưu trữ trong mỡ: Khoảng 50% mỡ của cơ thể nằm trong các mô mỡ dưới da; 50% còn lại nằm trong màng nối (ometa ruột), chung quanh thận, giữa các cơ, trên bề mặt tim, ruột Sự lưu trữ trong mỡ chủ yếu là với các độc chất ưa lipid (lipophilic) Bài giảng độc học môi trường - K32 15/9/2010

Sự lưu trữ độc chất Bài giảng độc học môi trường - K32 15/9/2010