Tiết: 22, 23: Đọc văn

Chị Tấm ơi chị Tấm, đầu chị lấm, chị hụp cho sâu, kẻo về dì mắng TẤM CÁM I.Tiểu dẫn: SGK II. Đọc hiểu văn bản 1. Tấm trong thời kì sống chung với mẹ con Cám Chị Tấm ơi chị Tấm, đầu chị lấm, chị hụp cho sâu, kẻo về dì mắng Bống bống bang bang...

TẤM CÁM 2. Tấm trở thành hoàng hậu và cuộc đấu tranh giành lại hạnh phúc a, Những thủ đoạn của mẹ con Cám và những lần hóa thân của Tấm. Tấm đi hội

Mối xung đột gay gắt, dai dẳng, quyết liệt - Mẹ con Cám ghen ghét, tức tối, bày mưu độc Tấm là hoàng hậu, vẫn hiếu thảo +Trèo cây, hái cau cúng cha + Chặt cây giết Tấm + Ngã xuống =>chết + Đưa Cám vào cung thay chị - Bốn lần hóa thân + Chim Vàng anh => Cây xoan đào =>Khung cửi => Quả thị + Giết chim Vàng anh =>Chặt cây => Đốt khung cửi - Trở lại làm người, xinh đẹp hơn xưa, gặp lại vua, sống hạnh phúc - Bị trừng trị đích đáng Tột cùng tội ác, muốn hủy diệt Tấm Sự phản kháng ngày càng quyết liệt. Mâu thuẫn Thiện - Ác, chính nghĩa - phi nghĩa trở nên một mất một còn

b. Ý nghĩa sự hoá thân của Tấm Tấm hoá thân Sức sống mãnh liệt của con người. Tha thiết với hạnh phúc và tình yêu. Ước mơ của nhân dân Đấu tranh vạch mặt kẻ thù

b.Ý nghĩa sự hoá thân của Tấm *. Sức sống mãnh liệt không một thế lực bạo tàn nào có thể dập tắt nổi Bốn lần bị giết nhưng Tấm không chết mà biến hóa Mượn hình thức thuyết luân hồi của đạo Phật để thể hiện tinh thần lạc quan của nhân dân - Yếu tố thần kì : Chim vàng anh, cây xoan đào, khung cửi, quả thị Là nơi Tấm gửi linh hồn để trở về đấu tranh với cái ác - Mỗi lần hoá thân là mỗi lần Tấm thực sự bước vào cuộc đấu tranh quyết liệt để giành lại sự sống cho mình. Tính tích cực, chủ động của nhân vật

Thị ơi thị rụng bị bà Bà để bà ngửi chứ bà không ăn “Thật kì lạ, khi thể xác cô Tấm bị giết hại thì ý thức của cô thức tỉnh. Dường như có một cô Tấm khác sống dậy không phải để bưng mặt khóc, để bị lừa dối mà tỉnh táo nhận mặt kẻ thù, để tìm lại hạnh phúc đã mất và tự tay trả thù” ( G.S Đinh Gia Khánh) - Những vật Tấm gửi gắm linh hồn đều bình dị, thân thuộc, tạo ấn tượng thẩm mĩ. Thị ơi thị rụng bị bà Bà để bà ngửi chứ bà không ăn

Tấm xinh đẹp hơn xưa, vẫn nết na, thảo hiền *.Niềm thiết tha với hạnh phúc và tình yêu - Chim Vàng anh bay vào cung bầu bạn với vua, cây xoan đào che rợp bóng mát cho vua. Bước ra từ quả thị, trở lại bên vua, sống hạnh phúc. - Miếng trầu têm cánh phượng - vật nối duyên => ý nghĩa nhân văn, đậm đà bản sắc dân tộc Tấm xinh đẹp hơn xưa, vẫn nết na, thảo hiền

*. Đấu tranh không khoan nhượng để giành lấy tình yêu và hạnh phúc chân chính. Lời chim Vàng anh: "Giặt áo chồng tao, thì giặt cho sạch, giặt mà không sạch, tao vạch mặt ra" Lời khung cửi: "Cót ca cót két, lấy tranh chồng chị, chị khoét mắt ra" Sáng suốt nhận ra bản chất độc ác của kẻ thù, kiên cường biến hóa, mạnh mẽ vạch mặt, lên án tội ác cướp chồng giết chị của Cám.

Tấm được hưởng hạnh phúc, mẹ con Cám phải đền tội *. ThÓ hiÖn quan niệm và ­íc m¬ cña nh©n d©n VÒ h¹nh phóc: Hạnh phúc chỉ có được khi ta biết giành và giữ lấy. - VÒ sù chiÕn th¾ng cña c¸i ThiÖn ®èi víi c¸i Ác. - VÒ lÏ c«ng b»ng trong x· héi. Triết lí dân gian: “Ở hiền gặp lành”, “ác giả ác báo”. Tấm được hưởng hạnh phúc, mẹ con Cám phải đền tội

III.Những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật: - Sức sống và sức trỗi dậy mãnh liệt của con người trước những thế lực thù địch. - Tinh thần lạc quan, niềm tin vào sự chiến thắng tất yếu của Thiện đối với cái Ác, vào công lí và công bằng của nhân dân.

III.Những đặc sắc về nội dung và nghệ thuật: - Cèt truyÖn li k× hÊp dÉn. - Những môtip rất tiêu biểu, có ý nghĩa sâu sắc. - Yếu tố kì ảo: tạo nên vẻ đẹp, sức hấp dẫn và kết thúc có hậu. - C¸c c©u v¨n vÇn: giàu chất thơ, kh¾c s©u cèt truyÖn - Thêi gian vµ kh«ng gian nghÖ thuËt: mang tÝnh chÊt phiÕm chØ - C¸c yÕu tè ©m nh¹c, héi ho¹, t¹o h×nh in ®Ëm dÊu vÕt vµo v¨n b¶n. Tạo nên không khí dân gian mơ màng vừa hư vừa thực, đưa ta vào cái thế giới huyền diệu của cổ tích.

Dieãn Xöôùng Daân gian

TrÝch ®o¹n : C« TÊm th¶o hiÒn TrÝch trong vë ChÌo d©n gian : TÊm C¸m ( H¸t cÊm gi¸) YÕm ®¶o, yÕm ®µo Chí hßng chi ®­îc mÆc yÕm ®µo Mµy kh«ng cã tÐp tr¸nh sao khái ®ßn MÆt trêi ®· xÕ vÒ non ( Nãi th­êng) Mµy kh«ng xóc ®­îc tÐp l¹i vÒ muén, Phen nµy mµy cø bÞ chÕt ®ßn nghe ch­a. ( Vªnh mÆt vµo khuÊt) TÊm: ( H¸t s¾p) Hoa sóng trªn ®Çm em C¸m ¬i . MÊy b«ng hoa nµy chÞ h¸i em cÇm cho xinh. (Kh«ng nh×n thÊy C¸m gäi:) Em C¸m ®©u råi? em C¸m ¬i! em C¸m. ( NhÆt giá lªn nh×n. . . .) ¤i ! tÐp ®Çy giá nã ®em trót hÕt §©y chØ cßn con bèng v­íng vµo nan . ( Sö dÇu) H«m nay vÒ ph¶i chÞu ®ßn oan Em nã bÐ sao mµ ®anh ¸c ( Lµm th¶m) T«i kh«ng mong ®­îc yÕm ®µo ChØ mong cã tÐp ®ì bao nhäc nh»n Bao giê hÕt ®o¹ ®Çy th©n (TÊm cói xuèng lau n­íc m¾t - Bôt hiÖn ra)

Suy nghĩ của em về hành động trả thù của Tấm? Th¶o luËn Suy nghĩ của em về hành động trả thù của Tấm?

Củng cố 2. Kể tên các sự việc chính của cốt truyện? 1. Trong truyện, hình tượng Tấm chuyển biến như thế nào? 2. Kể tên các sự việc chính của cốt truyện? 3. Thông qua các sự việc chính này, em có nhận xét gì về cách cấu tạo cốt truyện Tấm Cám?